İnfertilite (kısırlık) ve tedavisi 

İnfertilite teriminin tek bir tanımı olmamasına rağmen, genellikle kontrasepsiyon (korunma) olmaksızın makul bir cinsel ilişki süresinden sonra (35 yaşın altındaki kadınlar için bir yıl, 35 yaşın üzerindeki kadınlar için 6 ay) gebe kalmamayı ifade eder.

Kısırlık nedenleri

Kısırlık, erkek ya da kadın ya da her ikisinin bir kombinasyonuna bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kadınlarda kısırlığın nedenleri:

• yaş (35 yaşından sonra doğurganlık azalır)
• yumurta üretme sorunları (periyodu/adet döngüsü olmadığında veya düzenli olmadığında ortaya çıkar)
• chlamydia gibi cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona (CYBE) sahip olmak (fallop tüplerinde tıkanıklığa neden olabilir)
• rahimdeki sorunlar (miyomlar veya polipler gibi)
• fallop tüpleriyle ilgili sorunlar (eksik tüpler veya tıkanıklıklar gibi)
• endometriozis (üreme organları etrafında toplanan rahim duvarı hücereleri ve buna bağlı yapışıklıklar)
• hormonal dengesizlikler
• erken menopoz (40 yaşından önce)

Erkeklerde kısırlığın nedenleri:

• zayıf sperm kalitesi (hareket hızı ve şekli)
• düşük sperm sayısı veya sperm eksikliği
• chlamydia gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) öyküsü
• hormonal dengesizlikler

Hem erkeklerde hem de kadınlarda kısırlığın diğer nedenleri:

• kanser için geçmiş tedaviler (kemoterapi, radyasyon ve/veya cerrahi gibi)
• bazı kronik hastalıklar (diyabet gibi) ve tedavileri
• tütün ve alkol kullanımı
• düşük veya fazla kilolu olmak

Doğurganlığa katkı sağlayan alışkanlıklar

Kendi başınıza hamile kalma olasılığını artırmak dikkat etmeniz gerekenler:

• Sağlıklı beslenin.
• Düzenli egzersiz yapın.
• Sigarayı bırakın.
• Daha az alkollü içecek tüketin.
• Stresle daha iyi başa çıkmanın yollarını öğrenin.
• Yoga veya diğer stres azaltıcı aktiviteleri deneyin.

Alternatif tedavilerin hamile kalma şansını artırmaya yardımcı olabilir.

Doğurganlıkla ilgili sorunları gidermek için dikkat edebileceğiniz diğer şeyler:

• cinsel ilişkinin daha iyi zamanlaması
• hormonal dengesizlikleri düzeltmek veya yumurtalıkların yumurta üretmesine yardımcı olmak için ilaçlar
• üreme organlarını onarmak için ameliyat
• tıbbi yardım alma

Kadınlar hangi durumlarda doktora başvurulmalıdır?

• 35 yaşında veya daha küçükseniz ve bir yıl denemenize rağmen hamile kalmadıysanız
• 35 yaşından büyükseniz ve altı aylık denemenizden sonra hamile kalmadıysanız

Aşağıdaki durumlarda daha da erken tıbbi destek almalısınız:

• regl döneminde (menstrüasyon) veya seks yaparken şiddetli ağrınız varsa (endometriozis belirtileri olabilir)
• adet görmemeniz veya adet düzensizliğiniz olması (yumurtlama ile ilgili sorunlara işaret edebilir)
• geçmişte karnınızda veya rahminizde (uterus) ameliyat olduysanız
• birden fazla düşük yaptıysanız
• cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon (CYBE) öyküsü varsa
• geçmişte kanser tedavisi gördüyseniz
• ailede erken menopoz öyküsü varsa (40 yaşından önce)

Erkekler hangi durumlarda doktora başvurmalıdır?

Aşağıdaki durumlarda doktora görünmelisiniz:

• geçmişte testislerinizde ameliyat veya testislerinizde yaralanma olduysa
• erken boşalma veya ereksiyon eksikliği
• cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon (CYBE) öyküsü varsa
• geçmişte kanser tedavisi gördüyseniz

Kısırlık nasıl tespit edilir?

Hem kadınlar hem de erkekler için bazı yaygın tanı testleri şunları içerir:

• cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) taraması
• hormon seviyelerini kontrol etmek için kan testleri

Sadece kadınlara yönelik testler şunları içerebilir:

• pelvik bölgenizin ultrason muayenesi
• fallop tüplerinizde herhangi bir tıkanıklık bulmak için bir röntgen boya testi (HSG, rahim filmi)
• rahminizde miyom, polip veya endometriozis bulmaya yardımcı olabilecek özel bir test olan bir sonohisterogram

Sadece erkekler için testler şunları içerebilir:

• sperm ve/veya meni analizi
• genetik test (genetik bir nedenden şüphelenmek için bir neden varsa)

Kısırlık tedavileri nelerdir?

Doktorunuz doğurganlık tedavileri önerebilir (yardımcı üreme teknikleri veya  YÜT olarak da adlandırılır). YÜT, tıbbi bir prosedür kullanarak hamile kalmanın bir yoludur. Şunları içerebilir:

• genellikle “doğurganlık ilaçları” olarak adlandırılan yumurtlamayı indükleyen ilaçlar
• Aşılama (IUI), ince bir tüp (kateter) spermi vajina yoluyla doğrudan kadının rahmine (uterus) taşınması
• in vitro fertilizasyon (IVF), döllenmeye yardımcı olmak için hem sperm hem de yumurtaların vücut dışında manipülasyonu

Kısırlık ve tedavisi hakkında sizin durumunuza özel daha ayrıntılı bilgi ve tedavi planı için Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nagihan Cengaver’den bilgi alabilirsiniz.