Rahim içi araç (spiral) takılması ve çıkarılması 

Rahim için araç (RİA) nedir?

Rahim içi araç (RİA), hamileliği önlemek için rahme (rahim) yerleştirilen küçük bir doğum kontrol cihazıdır. Yaygın olarak iki tip RİA var; bakır ve hormonlu RİA’dır. Bakır RİA 10 yıla kadar ve hormonlu RİA 5 yıla kadar kullanılacak şekilde tasarlanmıştır. Gerekirse her ikisi de daha kısa sürede kolayca çıkarılabilir.

Bakır RİA küçük; T şeklinde, plastik ve bakır bir cihazdır. Rahim içine sürekli olarak az miktarda bakır salgılar. Bakır RİA, acil doğum kontrol hapı (“ertesi gün hapı”) yerine acil kontrasepsiyon için de kullanılabilir.

Hormonlu RİA; küçük, T şeklinde, plastik bir cihazdır. Yavaş yavaş rahminize bir hormon (progestojen) salgılar. Progestojen, yumurtalıklar tarafından üretilen hormon gibidir.

RİA’lar ne kadar etkilidir?

Hem bakır hem de hormonlu RİA’lar hamileliği önlemede %99’dan fazla etkilidir.

RİA nasıl kullanılır?

RİA, eğitimli bir doktor tarafından rahminizin içine yerleştirilir. Rahim ağzından çıkan (rahme açılan) ince bir naylon ipliğe sahiptir. Vajinanızın yukarısında hissediyorsanız, ipliğin orada olup olmadığını kontrol edebilir ve RİA’nın hala yerinde olduğunu anlayabilirsiniz. Vajina yukarısında olduğu için ip görülmez.

RİA’nın kullanım süresi dolmadan çıkartılması gerekir, kullanım süresi takıldıktan sonra türüne göre 5 veya 10 yıl arasında değişiklik gösterir.

RİA’nın avantajları nelerdir?

RİA’nın avantajları şunları içerir:

Hamileliği önlemede %99’dan fazla etkilidirler. Uzun süre dayanırlar; kullanım süreleri 5 yıl ile 10 yıl arasında sürebilir. Emziriyorsanız kullanmak güvenlidir. Sadece hormonlu RİA progestojen içerir; bakır RİA’da hormon yoktur.

Bir kez yerleştirdikten sonra, doğru konumdan çıkmadığından emin olmak için adet döneminizden sonra her ay ipliği kontrol etmekten başka bir şey yapmanıza gerek yoktur. Cihaz, uygun şekilde eğitimli bir doktor tarafından herhangi bir zamanda çıkarılabilir. RİA çıkarıldıktan sonra hamile kalma süreci normale döner.

Hormonlu RİA’nın avantajları şunları içerir: Çoğu kullanıcının adet döneminde çok az vajinal kanaması olur veya hiç vajinal kanaması olmaz. Dönemler daha az ağrılı olabilir.

Bakır RİA’nın avantajları şunları içerir: Hormonal kontrasepsiyon kullanmak istemeyen kadınların tercihidir. Acil kontrasepsiyon için çok etkili bir yöntemdir.

Hormonlu RİA kullanmanın herhangi bir yan etkisi var mı?

Olası yan etkiler şunlardır:

İlk takıldığında, bazı kullanıcılar genellikle birkaç gün sonra yerleşen dönem tipi kramplara sahiptir.

Bazen RİA çıkabilir. Bu, takıldığı ilk 3 ayda daha sık görülür.

Döneminiz değişebilir. İlk 3 ila 6 ayda lekelenme tipi kanama olabilri.. 6 aya kadar, kullanıcıların yaklaşık %95’inde adet düzensizliği görülebilir veya hiç kanama olmayabilir. Bu vücuda zararlı değildir.

Hassas göğüsler, baş ağrıları, cilt değişiklikleri ve ruh hali değişiklikleri yaşanabilir. Bu yan etkiler zamanla normale döner.

Bakır RİA kullanmanın herhangi bir yan etkisi var mı?

Olası yan etkiler şunlardır:

İlk üç ayda lekelenme veya sık kanama görülebilir. Bu zamanla düzelir ve normal adet düzeniniz geri döner.

RİA ne zaman iyi bir seçenek değildir?

Aşağıdaki durumlarda RİA sizin için iyi bir seçenek olmayabilir:

• olağan şekli olmayan bir rahim
• mevcut bir pelvik enfeksiyon

Aşağıdaki durumlarda hormonlu RİA sizin için iyi bir seçenek olmayabilir:

• meme kanseri tedavisi
• şiddetli karaciğer hastalığı

Aşağıdaki durumlarda bakır RİA sizin için iyi bir seçenek olmayabilir:

• yoğun kanamalı adet dönemleri
• düşük demir seviyeleri
• endometriozis

RİA kullanırken hamile kalırsanız ne olur?

RİA kullanırken hamile kalırsanız, mümkün olan en kısa sürede bir doktora başvurmanız ve RİA’yı çıkarttırmanız gerekir. Doktorunuz ayrıca fallop tüplerinizde hamileliği (dış gebelik) ekarte etmesi gerekir.

RİA çıkarılırsa, hamileliği sürdürmeyi veya sonlandırmayı (kürtaj yaptırmayı) seçebilirsiniz. RİA çıkarılmazsa ve hamileliğe devam ederseniz, hamileliği kaybetme veya erken doğum riski olabilir.

Ayrıca doğumdan hemen sonra RİA taktırabilirsiniz. Doğumdan hemen sonra takılmamışsa en az 4 hafta beklemeniz gerekir. Emziriyorsanız RİA’ları kullanmak güvenlidir.

Rahim içi cihazlar cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz. RİA kullansanız da CYBE riskini azaltmanın en iyi yolu prezervatif gibi bariyer yöntemleri kullanmaktır.

Rahim içi araç (spiral) taktırmak için Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nagihan Cengaver’den randevu alabilirsiniz.