Vajinismus

Vajinismus, penetrasyon girişimine yanıt olarak pelvik taban kaslarınızın istemsiz kasılması veya spazmıdır.

Vajinismus belirtileri nelerdir?

Vajinismusun ayırt edici özelliği, vajinal penetrasyonun olmaması ve bunu yapmaya çalışmanın ağrıya neden olmasıdır. Bu durumdaki kişiler, aşağıdakiler gibi aktivitelere girişirken “çok sıkı” veya “bloke” olmanın yanı sıra ağrı hissettiklerini bildireceklerdir:

• tampon yerleştirilmesi
• vajinal ultrason
• vajinal muayene
• cinsel ilişki

Bu, ağrılı penetrasyonu tanımlamak için kullanılan tıbbi bir terim olan disparoniden farklıdır. Temel fark vajinismusun aynı zamanda ağrıya neden olan bir uyum sorunu olmasıdır. Oysa disparoni ile penetrasyon elde edebilirsiniz ancak bu ağrılıdır (disparoninin bazı yaygın nedenleri arasında menopozal değişiklikler, doğum sonrası, mantar enfeksiyonu veya bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon -CYBE yer alır).

Vajinismus türleri nelerdir?

İki tür vajinismus vardır: birincil ve ikincil.

Birincil Vajinismus – ilk denemeden itibaren penetrasyona tahammül edememe (yani ilk kez bir tampon yerleştirmeye çalışma veya ilk penetran cinsel ilişki denemesi). Sonuç olarak vajinal penetrasyon hiçbir zaman sağlanamamıştır.

İkincil Vajinismus – daha önce birinin penetrasyon sağlayabildiği ancak artık bunu yapamadığı durumlardır.

Vajinismus sebepleri nelerdir?

Vajinismusun tek bir nedeni yoktur.

Birincil vajinismusta genellikle duygular, inançlar, korkular veya kaygı ile güçlü bir bağlantı vardır. Beyin vücudumuzdaki tüm işleyişi kontrol ettiğinden, bu duygular pelvik taban kaslarında koruyucu bir tepki oluşturarak kasılmaya neden olabilir.

İkincil vajinismus genellikle bir değişiklikten kaynaklanır, örneğin cinsel bir karşılaşmayı veya tıbbi muayeneyi içeren yakın zamanda yaşanan olumsuz bir deneyim; veya ağrılı bir pelvik durumun oluşmasıdır.

Pelvik taban kasları vajinismusa nasıl katkıda bulunur?

Pelvik taban kasları, açıklıkları (üretra, vajina ve anüs) kontrol eder. Sıkıştıklarında, bu açıklıkları daraltır ve kapatır. Bununla birlikte, hem dışarı (idrar yapmak veya bağırsak hareketi yapmak için) hem de içeriye (ilişki, PAP smear muayenesi, tampon yerleştirilmesi) harekete izin vermek için kasların gevşemesi gerekir. Vajinismusta, vajinaya bir şey sokma yeteneğini engelleyen koruyucu bir tepkiyle kasılan bu kaslardır.

Vajinismus kimlerde görülür?

Geçmiş deneyimlere, duygulara ve inançlara olan bağlantı nedeniyle vajinismus, aşağıdakilere sahip kişilerde daha sık görülür:

• caydırıcı cinsel mesajlara maruz kalma (cinselliğin acıttığı, utanç verici bir eylem olduğu veya sadece üreme için yapılması gerektiğinin öğretilmesi)
• tıbbi muayeneler/ameliyatlar veya vajinal penetrasyon içeren prosedürlerle ilgili olumsuz geçmiş deneyimler
• kalıcı pelvik ağrı veya ağrılı ilişki
• cinsel istismara veya travmaya maruz kalma

Vajinismus teşhisi nasıl konur?

Vajinismus teşhisi, kapsamlı bir tıbbi ve cinsel öykü alınması , harici ve dahili bir fizik muayene ile teşhis edilir.

Geçmişinizi tartışmak, sağlık uzmanınıza, pelvik tabanınızın koruyucu tepkisine katkıda bulunabilecek geçmiş deneyimleriniz olup olmadığı konusunda önemli bilgiler verir. Aynı zamanda, benzer semptomlara neden olabilecek diğer olası durumların da ekarte edilmesine yardımcı olur.

Pelvik muayene hastalar için ama özellikle penetrasyonla ağrı yaşayanlar için çok stresli bir durum olabilir. Muayenenin bu aşaması genellikle çok fazla korku verir. Vajinismusun etkenlerini bilen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nagihan Cengaver, tedaviden önce ne yapacağını açıklar ve tedavinin tüm aşamalarında kontrolün sizde olduğundan emin olmanızı sağlar.

Muayenede, ağrının başka bir durumdan kaynaklanmadığından emin olmak için pelvik bölgede herhangi bir kayda değer sorun olup olmadığı kontrol edilir. Pelvik taban kaslarınızı kontrol etme yeteneğinizi (gevşeme/kasılma), kasların nazik dokunuşa tepkisini ve penetrasyon girişimleri gözlemlenir.

Vajinismus varsa vajina kaslarının spazmı görünür ve hissedilir. Bu aşamadan sonra tedavi sizin ihtiyacınıza ve tercihinize göre planlanır.

Vajinismus nasıl tedavi edilir?

Vajinismus, duygusal bir etkene verilen fiziksel bir tepki olduğundan, tedavi etmenin en etkili yolu bu iki alanı da ele almaktır. Vajinismus tedavisinde Bilişsel ve Davranışçı Terapi (BDT) esas alınarak, bütünsel yaklaşımla vajinismus derecesine göre BAZI yöntemlerin kombinasyonları uygulanmaktadır.

Danışmanlık, fiziksel spazma neden olan duygusal etkenler (düşünceler/inançlar/geçmiş travmalar) üzerinde çalışmanıza yardımcı olacaktır. Bu bireysel bir çalışma olabilir, ancak bir ilişkiniz varsa genellikle çift terapisini/seks terapisini içerir. Bu, partnerinizin neler olup bittiğini anlayabilmesi, bir çift olarak birlikte çalışarak, penetrasyon olmadan zevk veya yakınlığı deneyimlemenin farklı yollarını bulabilmesi ve genel ilişkiyi etkileyebilecek suçluluk veya utanç gibi olumsuz duygular üzerinde çalışabilmesi için dahil edilmesini sağlar.

Pelvik taban fizik tedavisi, fiziksel yanıtı (yani spazmı) ele alarak vajinismus tedavisine yardımcı olur. Tedavi bireyselleştirilecek olsa da genellikle şunları içerecektir:

Pelvik taban egzersizleri: Pelvik taban kaslarınızı gevşetmeyi öğrenirsiniz. Bunun için nefes alma teknikleri, imgeleme ve dokunsal ipuçları kullanılabilir.

Dereceli maruz kalma egzersizleri: Penetrasyonla gelen çok fazla korku, ağrı, stres ve endişe beklentisi olduğu için, gevşeme teknikleri kullanılır ve bunlar pratik penetrasyon durumuna uygulanır. “Derecelendirilmiş”, en az rahatsız edici olanla (yani sadece vajinal kanalın ağzında bir dilatatör tutarak başlanır. Hedefinize göre (yani bir vajinal muayene olabilmek veya penetran cinsel ilişkiye girebilmek) tedaviye aşamalı olarak devam edilir.

Esneme egzersizleri: Ağrısız bir dilatatör penetrasyonuna ulaştığınızda, bu kasları gerdirmek için nazikçe çalışacağız. Bu, dilatatörle egzersizler yaparak ve sonunda isteğiniz doğrultusunda daha ileri tedaviler uygulanabilir. Bu, yavaş yavaş ilerlemenize, kaslarınızı ağrısız bir şekilde esnemeye alıştırmanıza ve hedefiniz ne olursa olsun kasılmayı tolere edebilmek için kendinize olan güveninizi geliştirmenize olanak sağlayacaktır.

Bilişsel davranışçı terapi (CBT): CBT, düşüncelerinizin duygularınızı ve davranışlarınızı nasıl etkilediğini anlamanıza yardımcı olur. Anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu için etkili bir tedavidir.

Bilişsel davranışsal terapi sonrası elde edilen tam iyileşme halinden sonra sorunun tekrar görülmesi beklenmemektedir.

Bisiklete binmeyi, araba sürmeyi bir kez öğrenen kişinin bir daha ömür boyu unutmaması gibi, pelvik taban (PC) kaslarını kontrol etmeyi öğrenen birisi de bu kasların kontrolünü ömür boyu unutamaz. Bu nedenle vajinismus tedavisi kalıcıdır, vajinismus herhangi bir olay sonrası tekrarlamaz

Vajinismus şikayetiniz varsa, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nagihan Cengaver’den randevu alarak güvenli bir şekilde tedavi olabilir, hayatınıza çok daha sağlıklı ve mutlu bir şekilde devam edebilirsiniz.